Parametrik Tasarım

Çok bileşenli ve içinden zor çıkılan formların tasarım kolaylığı sağlayan yöntemi; parametrik tasarım. Tasarımların yapıtaşlarıdır parametre olgusu. Tasarımın bütünlüğüne etki eder tek bir değerin değişimi ve bu öğelerin hepsi (formlar, işlevsellik vb.) birbiri ile ilişkili bir bütünü oluşturur. Parametreler özlerinde üretim ve maliyet gibi değişebilen bileşenlerin mevcut olduğu durumu tanımlarken parametrik terimi değiştirilebilen söz konusu öğeleri bir şekilde ya da birden fazla şekilde içerme durumunu tanımlayan bir terimdir. 

Parametrik tasarım ile tasarımcı kişi teşhis ettiği problemi çözebilir. Tasarımın neden yapıldığı ile neden yapıldığının cevabı arasındaki bağlantı parametrelerle belirtilir. Pek çok tasarım sonucu, sistematik şekilde yürütülen parametrik tasarım ile ortaya çıkar.

Parametrik Tasarımda Ne Yapılır?

Tasarlanmak istenilen ürün hakkında karmaşık yapılı yüzeylerin meydana getirilmesi amacıyla alt bileşenler değiştirilerek tekrarlanabilir ve alt bileşenler arasındaki ilişki belirlenir; parametrik tasarım sayesinde. Parametrik tasarım gerçekleştirilirken parametrik tanımların kurgulanmasının sistematik bir çalışma ile yapılması şart.

Arka plan oluşturulması; tasarımın seçeneklerinin çeşitlendirilmesi ve barındırdığı yöntemler ile bütün sürece katkı sağlanmasını sağlar. Kuralları ifade etmekte olan bir algoritmik düşünce olduğu iddia edilmektedir; Wassim Jabi tarafından. Algoritmik düşünce durumu; hali hazırda karşılaşılan bir sorunun çözümü için gereken tüm adımları tanımlayan algoritmalardan oluşur. Parametrik tasarım, algoritmik düşünce şeklinden güç alır. Genelde bu tasarımlar 3D katı modelleme yazılımları için tercih edilir. Bir çeşit bilgisayar yazılımı ya da dil bilgisine ait kural gibi tanımlamak yanlıştır. Bu düşünce tarzı mantığa, geometri dalına ve topolojinin etkileşimine dayanır.

Parametrik Tasarımın Avantajları Neler?

Parametrik tasarım ile bilgisayar destekli bir karmaşık sistem çözümü yapılır. Tasarım ve mimarlık alanlarında sıklıkla kullanılan bir yöntemdir. Bilgisayar destekli tasarımların ve üretim süreçlerinin arasındaki ilişki göz önünde bulundurulduğunda parametrik tasarımın üretime dijital şekilde destek aldığı görülür. Tasarımcılara bu araç ile özgür alan sağlanır. Ayrıca bu yöntem ile zamandan büyük kazanç sağlanır. Zamanın yanı sıra mutlaka maliyet tasarrufu da sağlanır.

Tasarımcılar tasarımda belirli bölümleri değiştirirken sabit olan parametreler arasında soyut ilişkileri de ifade edebilirler. Örneğin tasarımda bir duvarın uzunluğunun değiştirilme oranı ile açıklık boyutları da o orana bağlı şekilde değişim gösterir. Parametrik tasarımda tüm parçalar arasında koordineli bir ilişki mevcuttur. Tasarımcı ekleme, silme yaparak açık düşünce özgürlüğüne sahip olur. Ilişkilendirmeler daha rahat kurularak parçaların ilişkileri net şekilde anlaşılır.

Parametrik Tasarımın Derinine İnmek

Bazı araştırmacılar ve geliştiriciler parametrik düşüncede parametrik taksonomi tanımlamak istediler. Wassim Jabi tarafından projeleri aydınlatması amacıyla 7 farklı parametre sınıfı yapmıştır.

1. Matematiksel parametre; 3D modelleme araçlarınca anlaşılmakta olan temel parametre türü.
2. Topolojik parametre; her bir parça öğesinin hem birbiriyle olan hem de bütünle olan ilişkisini tanımlamak içindir.
3. Temsilli parametre; kendisi haricinde olan diğer kavramları tanımlar ve soyutlayarak bilgisayar üzerindeki gösterimlerini belirtir. Yapısal mukavemet gibi fiziksel özellikler buna örnektir.
4. Geometrik parametre; düşük seviyede olan matematiksel parametrelerin yaratmış olduğu yüksek seviyeli olguları tanımlar.
5. Malzeme parametresi; farklı fiziksel özelliklerin eklenip bağlanarak geometrik matematiksel ve topolojik temsili parametreler üzerine kurulmasıdır.
6. Çevresel parametreler; timelapse fotoğrafçılığına benzer şekilde görünmeyen ve akışkan olan rüzgar, termal değişim, manyetik alan gibi parametreler.
7. Kullanıcı parametreleri; insanlara özgü özelleştirilebilen mimarilerin oluşumu için kullanıcı isteklerinin modellenebilmesi ve bilginin sisteme dahil edilmesidir.

Parametrik Tasarım ile Oluşan Somut Gerçekler

Parametrik tasarımda tasarlanan formlar için oluşturulan yapıya dair işlev özellikleri de önem gösterir. Parametrik tasarım ile oluşturulan bir örnek; La Sagrada Familia

Antonio Gaudi, 1883 ve 1926 yıllarında L Sagrada Familia’yı tasarladı. Barselona’da bulunan yapı parametrik tasarım örnekleri konusunda öncülerden kabul edildi. 43 yıllık bir emek ürünü olan yapının yapımında ilerleyecek olan kişiler için 2 yıl gibi bir süre boyunca stratejik yöntemleri içeren bir dil gelişimi yaptı.

Yapıda yer alan kolonların tasarımında bitkilerde görülen büyüme olayını baz alan iki sarmalın üst üste binmesi modeli baz alındı. Yapıda yer alan büyük sütunlar çokgenlerden oluşuyor. Küçük sütunlar geniş dönme açıları ile nef ve tonozlu tavanı desteklemekte olan üst kısımlarda, büyük olanlar ise ufak dönme açısı ile orta nef üzerinde konumlandırılıyor. Kolon yapısı üzerinde değişim gösteren paramatreler yapıda dikkat çekiyor.

Parametrik Tasarıma Dair

Parametrik tasarım yalnızca geometriye dayanmamakta; yük direnci, strüktür, ışık seviyesi gibi alanları da içermektedir. Zaman ve maliyet konularında avantaj sağlarken aynı zamanda tasarımcıya da özrgür bir tasarım alanı vermektedir. Domino etkisine de benzemekte, ancak kelebek etkisine de benzemekte; kendine has bir varlık şekillendirici olarak öznel bir tasarım şekli parametrik tasarım.