JavaScript, Java ve ECMA Hikayesi

Javascript, ECMAScript, Script… Dünyanın dijitalleşmesi ile beraber hayatımıza giren yeni kavramlar hepimizin aklını karıştırırken birbirine benzer isimler taşıyan ancak birbirine benzemeyen bu 3 kavram içinde JavaScript’i çekip çıkardık: JavaScript nedir?

1995 yılında Brendan Eich’in geliştirdiği JavaScript dinamik bir entegre süresi geçirdi teknoloji ile. www teriminin henüz yeni olduğu bu dönemde talepler artmaya başladı ve Netscape ekibi bu konuya eğildi. Netscape Navigator uygulamaları için bir scripting diline ihtiyaç duyan firma JavaScript’i yarattı. Geliştirme aşaması süresinde Mocha olarak bilinen scripting dili resmi test aşamasına geçtiğinde LiveScript olarak tanıtıldı. 1997 yılında ise 2.0Beta sürümünü çıkartan Netscape dil ismini JavaScript olarak seçti ve terim tamamen hayatımıza girmiş bulundu. Ancak ismi dolayısıyla Java ile ilgili olduğu algısı uzun süre sürdü. Şuan bile aramızda bu kafa karışıklıklarını yaşayanlar var.

Java ve JavaScript

Microsoft firmasının beyinleri Netscape Java’ya destek verdiler. işletim sisteminde yer alan betik dili hedeflediler ve pazarlama hedefi ile Java isminin geçirildiği yapılan tahminler arasında yerini aldı. Doğrudan olmasa da dolaylı yoldan Java ve JavaScript arasında bir bağlantı vardı. Java platformunun bir parçası olmayan programlama, applet ya da bağımsız uygulamalar oluşturamamaktadır. En yaygın haliyle HTML dokümanları içerisinde yer alarak web sitelerinde basit HTML ile ulaşılamayan etkileşimleri gerçekleştirir. Java ise bir OOP programlama dilidir. Sanal makinada ya da tarayıcılar üzerinde çalışan uygulamalar oluşturur. JavaScript kodu ise yalnızca  tarayıcıda çalışır. Farklı eklentiler getirirler. Yani java ve javascript farkı isim dışındaki her şeydir.

O zamanlar Netscape bünyesinde şimdi ise Mozilla bünyesinde çalışan Brendan Eich’in Mocha ismini verdiği ancak sonrasında Sun’dan marka lisansı alınarak yeni ismine kavuşan Javascript; Java popülerliğinden faydalanarak güzel bir pazarlama hareketi yürütmüştü.

Java’dan ECMA’ya

96-97 yılları aralığında standart tarifnameyi kafaya koyan JavaScript ECMA tarafından ele alındı. ECMA çalışmaları sonra erdiğinde resmi isim ile ECMA-262 Ed.1 yayınlandı. Standart isim ile; ECMAScript.

Bu sıralarda Microsoft, JScript ile Explorer üzerinde çalışan yeni bir scripting dilini sundu. Netscape’nin ECMA üzerine endüstriyel standart tanımlama başvurusu sonrasında gelişen yapılar standartları yakalayan ECMAScript, JavaScript ve Jscript olarak hayatımıza dahil oldu.

ECMA ve ECMA Script Kim?

ECMA’nın açılımı; European Computer Manufactures ASSociaiton yani Avrupa Bilgisayar Üreticileri Birliği’dir. Donanım, yazılım, yazılım dili, iletişim teknolojisi alanlarında gelişim üzerine çalışan kurum QWERTY klavye düzenini hayatımıza sokan önemli bir kuruluş. C yazılım dili ve klavye düzenleri dahil uluslararası standartları oluşturdu ECMA.

ECMA, JavaScript için geliştrdiği standartlar üzerindeki çalışmaları ile ECMA-262 ismini duyurdu. ECMAScript esasında ECMA’nın betik diller için meydana getirdiği standartları gösteren bir tanımdır. Standartlar sayesinde script dili özellikler bakımından ve kurallarla tanımlanan bir üst standarta ulaştı. Özelliklerin bütünü de ECMAScript olarak anılıyor. Mesela JavaScript; ECMAScript kural ve özelliklerine uyuyor. Bir standartlar topluluğu olarak da ifade etmek mümkün görünüyor.

Script – Scripting – Betik Dil Hakkında

Yazının başından beri bahsedilen betik dil nedir peki? Scripting diller anlamına gelen betik dilin ne olduğunu öğrenmeden önce, yazılım dillerinin gruplarından bahsedelim. Yazılım dilleri tam olarak 3 gruba ayrılmaktadır. Bu gruplar; programlama dili, betik yani Scripting diller ve markup dili. Programlama dilleri kullanılırken amaç bilgisayara komut vermek ve bunu bilgisayarın anlayacağı bir dilde yapmaktır. Makinanın anlayacağı dile doğru derlenen komutlar ile yazılım sayesinde makine yönetimi sağlanır.

Scripting dilinin çalışma prensibi; programlama dillerinden ayrılır. Esasında bir alt grup gibi değerlendirilir. Kelime anlamını değerlendirdiğimizde talimat gibi düşünülebilir. Bilgisayarın yapmasını istediğiniz işler bütününü ifade eder. Çalışma anında çalışır, program içinde işlevseldir ve komuta yönelik çalışır. Bunun yanı sıra diğer programların kontrolü için de kullanılır. Diğer programların çalışma şekli için yönlendirme de yapar. İnternet terimi olarak Scripting; domain-spesifik dil olarak tanımlanır. Domain-spesifik, belirlenen işe odaklı olarak çalışma prensibine sahip olmayı ifade eder.

Tüm özellikleri değerlendirildiği zaman JavaScript dilinin oldukça güçlü, pratik ve iyi bir dil olduğu görülür.

JavaScript Avantajları Nelerdir?

• Oldukça iyi bir konumda olan ve yıllar içerisinde üst düzeyde geliştirilen dil; yalnızca tarayıcı içerisinde çalışmaktadır. Tek çalışma alanı burasıdır.
• Derlenme özellikleri yoktur.
• Runtime üzerinde doğrudan yorumlanabilir bir dildir.
• HTML’de veri değişikliğine imkan verir.
• Donanımda doğrudan yönetim sağlama gibi bir özelliğe sahip değildir.

Java runtime environment JRE yazılımı ile son güncellemelerini alan JavaScript, geliştirilmeye devam edileceğinden şüphe olmayan yazılım dilleri arasında.