EnglıshHemen bizimle birlikte
mükemmel projeler
oluşturmaya başla!
Proje Başlat 
Oyunlaştırma terimi, oyuncuların aktivite davranışlarını, sosyal etkileşimlerini, davranış alışkanlıklarındaki kaliteyi ve üretkenlik konusunda verimi arttırmayı gibi hedeflere yönelik davranış şekillerinin ödül, liderlik tabloları gibi oyunsal elementler aracılığında motive etmeye yönelik özelliklere sahip oyunların benzer çerçeveye sokulmasını belirtir.
Oyunlaştırma ile oyun dışında kalan alanlarda insanlara odaklanan bir tasarım anlayışı uygulanır. İngilizce dilinde PBL kısaltması ile bilinen puan, rozet ve liderlik tablosundan oluşan üçlü oyunlaştırma piramidinin temelini oluşturur. Oyunlaştırma sürecinde oyuncular ve bağlamları arasındaki ilişki faktörlerinin önemi arka plana atılmamalıdır. Bileşenler konusunda karar verilirken mutlaka dinamikler ve mekanikler konusunda yeterli çalışma yapılmış olması gerekir.
Oyunlaştırma uygulanan sistem üzerinde, yeterince iyi kalitede tasarlanmış rozet, sağlam temelli hikayeleştirme çalışması ve tatmin edici bir seviye tablosu olması tek başlarına yeterli olmaz. Bütün bu bileşenlerin iyi bir harmoni içinde kurgulanması ve uygulanması gerekir.
Oyunlaştırma konusunda bahsedilen dinamikler; en üst düzeydeki konsepti belirten elementleri anlatır. Bütünlük ve tutarlılık sağlaması şart olan dinamikler bir dilin grammer yapısı gibi hayal edilebilir. İlerleyiş yapısına verilen tarz, hikayeleştirme unsurları, tasarım kısıtları gibi elementlerden oluşan dinamikler nicelik olarak az olsalar da nitelik bakımından en güçlü yapıları oluşturur.
Oyunlaştırmada mekanikler; hareket sağlayan ve hareketleri düzen içerisine sokan elementlerin sistemsel ismidir. Şans, rekabet ortamı, iş birliği olanakları, meydan okumalar gibi elementleri içerir.
Dinamikler ve mekanikler sistemin bütününün çalışma prensibini açıklarken bileşenler bu çalışma prensibinin çıktıları olarak görülür. Takım oluşumları, avatarlar, boss’lar gibi öğeleri içerir bileşen grupları.
Reel hayatta olan motive olma problemleri göz önünde tutularak oyunlaştırmada tasarım teknikleri kullanılır. Bu sayede oyuncularda uzun süreli davranış değişiklikleri hedeflenir. Sinirbilim açısından değerlendirildiğinde vücutta davranışları yönlendiren 4 temel kimyasal ile kullanılan teknikler şekillendirilirler. 4 temel kimyasala hitap etme çözümü ile oyunlaştırmada iyi verim elde edilir.
Simon Sinek’e göre bu 4 temel kimyasal ‘mutlu kimyasallar’ olarak isimlendiriiliyorlar.
Simon Sinek’in bu tanımlarının ışığında oluşturduğu bir sınıflandırma daha var.
Bencil kimyasallar olarak sınıflandırılan endorfin ve dopamin kimyasalları işlerin hallolmasına yardımcı olma amacı güder; özverili kimyasal olan serotonin ve oksitosin kimyasalları ise sosyal bağları güçlendirir, iş birliğine teşvik eder.
Peki oyunlaştırma tasarımlarında bu sınıflandırmalardan nasıl yararlanılıyor?
Hedefe ulaşma anında güçlü bir duygu hissederiz. Bir zorluğun üstesinden gelmiş olmak ile bünyede memnuniyet akışı başlar. Enerji ve mutluluk hisleri ile dolan akıştan sorumlu olan kimyasal dopamindir. Beynin ödül merkezi olarak adlandırılan bölümünden salınır. Ödül merkezinden alınan sinyale tekrar ulaşmak için de eylemi ya da davranışı tekrar etme eğilimi gösteririz.
Oyunlarda meydan okumalar ve başarı öğeleri yer alır. Meydan okuma ve başarım ikilisi içerisinde oyunların çekici gelmesine neden olan dopamin döngüleri yer alır. Oyunlaştırma düşünüldüğü zaman, başarımları kolay, net ve gerçekçi hedefler belirlenir. Hedefe ulaşıldığında ise motivasyon hissiyatına erişilir ve ödül merkezinden salınan dopamin ile ödüllendirilirsiniz.
Bilinçli olarak ya da farkında olmadan yeni hedefler aramanıza neden olan enerji motivasyondur. Ödül merkezinden ayrılan dopamin kimyasalı motivasyonu arttırır ve oyuncular görevleri tamamlamaları için teşvik edilirler.
Ayrıca insan beyni tekrarlayan deneyimlerin yerine yeni deneyimler ile karşılaştığı anda daha fazla dopamin salgılamaya başlar. Bu nedenle oyunlaştırmada yeni hedef ve görevler tanımlıdır. Uygulama yolu ile bir davranış sistemi kazanılması, pozitif teşvik nedeni olur. İstenilen davranışların yerine getirilmesini gerektiren görev tanımları ile oyunlaştırma; beynin eylem başarma hissiyatı ile dopamin salgılamasını sağlar.
Hepimiz oksitosin nörokimyasalı sayesinde sosyal varlıklar olma eğilimi gösteririz. Oksitosinin serbest bırakıldığı anda yakınlık ve bağlılık hissedilmesine neden olan empati hisleri meydana gelir. Paul J. Zak tarafından atılan bir tezde sosyal medya platformlarının kullanımlarının aşık olmaya benzer tepkileri tetikleyebileceği öne sürülmüştür.
Oksitosinin verdiği eğilimler ile gruplaşma ve grup içi güven, yardımlaşma, iş birliği ve fedakarlık duyuları harekete geçirilir. Bir oyun hikayesinde empati kurulması durumunda oksitosin hormonu salınımı başlar. Güçlü bir hikaye, empati yeteneğini tetikler ve hikayedeki anlarda orada olma hissiyatı meydana gelir. Oyunlaştırılmış içeriklerde sosyal unsur kullanımı ile kullanıcıların gerçek hayatta hissettikleri sosyal bağ, empati ve gruplaşma hissiyatlarını hissetmeleri tetiklenerek oksitosin salınımı başlatılır. Oyun içi sohbetler ile Paul J. Zak’ın tezine uygun şekilde kullanıcı deneyimlerinin oluşması sağlanır.
İyi hissedilen her an, beyinde serotonin salgısının devam ettiği bilinmektedir. Bir regülatör işlevi gören kimyasal kişilerin gurur duymaları ya da önemli hissetmeleri anında da tetiklenmektedir. Ayrıca teşekkür edildiğini duymamız anında, takdir edilme ve başarımı sağlama durumunda da serotonin salgısı artmaktadır.
Oyunlaştırma uygulamaları kapsamında yeni rozetler, kupa ödülleri, liderlik sıralaması ve puan tabloları kişilerde gurur hissiyatını arttırmaktadır. Gurur hissiyatı ile artan serotonin seviyesinde kalınması için çoğu oyunlaştırma uygulamasında oyuncuların birbirini tebrik etmesi ya da hediye göndermesi gibi öğelere yer verilir.
Ağrı maskeleme kimyasalı; endorfin. Yani dövüş ya da kaç tepkisi. Endorfinler güçlenmeye yardımcı olan kimyasal görevini görürler. Zor anların üstesinden gelmek endorfinin salınımını teşvik etmektedir. Endorfin salınımını oyunlaştırma ile yükseltmenin en sık tercih edilen metodu oyuncuların başarımlar elde etmelerini sağlamaktır. Tamamlanması beklenilen zorluklar yaratılarak zorluk bitiminde ulaşılan başarı hissiyatı kuvvetlendirilir.
Tüm bu nörokimyasalların salınmaları ve bünyede artmaları bizlerde mutluluk hissine neden olur. Sonucunda aynı histen daha fazla ve tekrar tekrar isteyen kişiler aynı deneyime geri dönme eğilimi gösterirler. Oyunlaştırma çalışmaları ile beyin nörokimyasal düzeylerini ve çalışma şeklini etkilemek ancak iyi düzeyde yapılan bir oyunlaştırma ile mümkün olmaktadır.